Body-Image

by Sanne Schot

Hoe maak je van een visuele ervaring een lichamelijke bewustwording waarin je negatieve stress en burn-out kan voorkomen?

2023 | Graduation Work

Er wordt tegenwoordig steeds meer aandacht besteed aan mentale gezondheid. De wereld om ons heen wordt steeds drukker en we krijgen steeds meer prikkels binnen. Er komen vaker verhalen naar boven van mensen die overspannen zijn of in een burn-out terecht komen.
Overspannen zijn kan gebeuren na een lange periode van negatieve stress. Hiermee wordt bedoeld dat er na een periode van stress er niet genoeg tijd wordt genomen om de stress te laten afbouwen. Want stress op zich is namelijk niet een probleem zo lang er ruimte wordt gemaakt om stress in het lichaam ook volledig te laten afbouwen.
Mentale gezondheid legt de nadruk op geestelijk welzijn oftewel dat wat er in het brein omgaat. Maar we moeten niet vergeten dat ons brein ons hele lichaam bestuurt. Daarom zijn er voor overspanning en burn-out ook in het lichaam al signalen te merken die vaak over het hoofd worden gezien. Het lichaam is ontzettend eerlijk, en zal na lange periodes van negeren de knoppen uiteindelijk uit zetten.

Wat is Body-Image?
De installatie kan worden toegepast in de spreekkamer van een mentale gezondheidsprofessional. Hier kan Body-Image bijdragen aan het gesprek met de patiënt/werknemer (in het geval van gesprek bij een bedrijfspsycholoog) en helpen deze bewuster te maken van het lichaam. Het kan worden gebruikt in situaties waarin de patiënt/werknemer geneigd is om problemen te veel te rationaliseren. Met die bewustwording van het lichaam kan er ook meer erkenning worden gegeven aan de signalen die de grenzen van het lichaam aangeven.

In Body-Image wordt de data van het lichaam van de patiënt gebruikt om invloed te hebben op een visuele animatie. Deze impressie wordt live aangepast aan de data en is gebaseerd op het Stoplicht Model (Groen: Stabiel, Oranje: Opletten en Rood: Gevaar) en geeft dus de patiënt/werknemer de kans om te interacteren met de installatie. Het programma leest de hartslag en de spanningen in de spieren om het beeld aan te passen naar wat het lichaam uitzendt.

Waarom Body-Image?
Tijdens mijn eerste HBO-opleiding, bijna tien jaar geleden, hoorde ik voor het eerst van de term burn-out, dit omdat een mede student van mij dit overkwam. Ik had toen nog het idee dat burn-out alleen gebeurde bij mensen die te lang hadden doorgewerkt. Later, tijdens de pandemie, zag ik steeds meer leeftijdsgenoten om mij heen te kampen krijgen met overspannings- en burn-out klachten. Dit had te maken met stress door corona en het sociaal geïsoleerd raken.

Zodoende ging ik onderzoek doen naar overspanning en burn-out, met de vraag hoe het zover kon komen, en waar ik kon helpen. Uit onderzoek en gesprekken met studenten, werkenden en professionals kwam naar voren dat er sprake is van een continu negeren van de grenzen die het lichaam aangeeft. En dat deze ook vaak over het hoofd worden gezien. Hierin is bewustwording, zelfreflectie en persoonlijk leiderschap erg belangrijk bij het voorkomen van overspannings- en burn-out klachten. Maar ook bij het accepteren van de grenzen die het lichaam aangeeft.
Daarnaast komt het vaak voor dat mensen hun opbouwende stress en vermoeidheid proberen te rationaliseren. Hierin speelt ook angst een rol, zoals de angst om te falen of om niet geaccepteerd te worden. Daarom is het belangrijk dat er meer aandacht en zorg komt voor de balans tussen lichaam en geest.